Cağaloğlu Bâb-ı Âli Caddesi üzerinde bulunan Mahmut Nedim Paşa Türbesi geçerken ziyaret ettiğim türbelerdendi. Pencerelerinin bile demir plakalarla kapalı olmasını bir anlam veremedim ama yine de yüzeysel olarak inceleme fırsatı buldum. Elbette ki planlanmış bir ziyaret değildi benim ki bu yüzden eve geçtiğimde ilk iş hayatını internetten okumak oldu.

Hayatı kısmını özetle aşağıya yazacağım lakin türbeden biraz bahsetmek isterim. Türbe o kadar binaların arasına sıkışmış ki ilk baktığınızda türbeyi gölgede bırakan koca koca işyerleri önceden yapılmış da türbe işyerlerinin önüne sonradan oturtulmuş gibi, yani türbe işyerlerinin önünü işgal etmiş görüntüsü var.

Mahmut Nedim Paşa Türbesi Özellikleri

Kare planlı ve kubbeli yapılan türbenin içinde iki tane sanduka bulunuyormuş. Birisi Mahmut Nedim paşaya ait diğeri ise bilinmiyor. Yüksek ve uzun pencereli üstü oval yeşil demir parmaklıklı türbe 1883 yılında inşa ettirilmiş fakat mimarı bilinmiyor.

Mahmut Nedim Paşa Türbesi

Mahmut Nedim Paşa Türbesi Bâb-ı Âli Caddesi’ne bakmaktadır, cadde tarafına bakan yüzünde, Ali İmran, Enbiya ve Fecr sürelerinden ayetler yer almaktadır. Pencere kenarında ise “Sadr-ı Esbak Mahmut Nedim paşa Ruhi İçün Lillahil Fatiha” yazmaktadır.

Sadrazam Mahmut Nedim Paşa

Mahmut Nedim Paşa Kimdir?

Sultan Abdülaziz döneminde, Valilik ve Sadrazamlık (Başbakanlık) yapmış Mahmut Nedim Paşa, Sultan Abdülaziz’den sonra gelen Sultan II. Abdülhamid döneminde ise Dâhiliye Nazırlığı (İçişleri Bakanlığı) görevlerinde bulunmuştur.

Devlette etkili olduğu zamanlar ise Sultan Abdülaziz dönemidir.

1818 yılında doğan Mahmut Nedim Paşa, Şam ve Bağdat valilikleri yapmış olan vezir rütbeli Gürcü Mehmet Necip Paşa’nın küçük oğludur.

Eğitimlerini bitirdikten sonra devlet memuriyetine giren Mahmut Nedim Paşa, Mektub-i Sedaret kalemlerine girerek Bursalı Said Paşa’ya divan kâtibi olmuştur. 1854’ten itibaren Sedaret müsteşarlığına ve Temmuz 1854’ten itibaren de Hariciye Nazırlığı müsteşarlığına getirilmiştir.

Valilikten, Sadrazamlığa…

Şubat 1825 yılında vezir şeref unvanı verilerek Sayda valisi tayin edilmiş, sonrasında ise sırasıyla 1855’te Şam valisi ve 1858’de ise İzmir valisi olarak tayin edilmiştir. 1860 yılında kendi isteği ile Trablusgarp valisi olan Mahmut Nedim Paşa 7 yıl valilik yapmıştır.

Hakkı Paşa’nın vefatından sonra saray tarafındın Bahriye Nazırı yapılan nedim paşa, Sultan Abdülaziz’le yakın ilişkiler kurmuş, Sadrazam Âli Paşa vefat ettiğinde ise Sultan Abdülaziz’in şahsi tercihi ile sadrazamlığa getirilmiştir.

Mahmut nedim Paşa (Nedimof Paşa)

“Nedimof” Lakaplı Mahmut Nedim Paşa

Mahmut Nedim Paşa Dış siyasetinde Rusya büyükelçisi Nikolay Pavloviç ‘e yakın bağlılık gösterip Osmanlı Devletini dış siyasette adeta Rusya’yı takip eder bir hale sokmuştur.

Bu yakınlık sebebi ve Rusya sevgisi yüzünden İstanbul siyasi çevrelerinde Mahmut Nedim Paşanın lakabı “Nedimof” olarak anılmaya başlanmıştır.

Osmanlı İçişlerinde de yanlış siyaset hamleleri yapan Mahmut Nedim Paşa, Abdülaziz’in halkın sevgisini kaybetmesine neden olmuştur. Bu kötü gidişat sonucunda Sultan Abdülaziz, Mahmut Nedim Paşa’yı sadrazamlıktan azletmiştir.

Hersek İsyanı ve İç karışıklıklar ve Sürgün

Trabzon’a zorunlu sürgüne gönderilen Mahmut Nedim Paşa, Hersek isyanı sebebi ile ülkedeki büyük bir siyasi krizi çözmek için tekrar Abdülaziz tarafından İstanbul’a getirtildiyse de Hersek isyanı bastırılamamış, aksine ayaklanmalar Sırbistan, Bulgaristan ve diğer bölgelere de yayılmıştır.

Mahmut Nedim Paşa’nın aldığı tüm tedbirler boşa gitmiş, Ekonomik anlamda çıkmaza giren Osmanlı devleti zor günler yaşamaya başlamıştır. Bütün bunların yanı sıra, medrese öğrencileri de derslerine girmeyip Fatih ve Beyazıt meydanlarında gösteriler yapmaya başlamışlardır.

Bu başarısızlıklar nedeniyle 12 Mayıs 1876’da Mahmut Nedim Paşa ikinci defa sadrazamlıktan azledilmiş, Önce Çeşme’ye sonrasında ise Sakız Adası’na sürgüne gönderilmiştir.

Abdülhamit’in Nedim Paşa’yı Affı ve Nedim Paşa’nın Vefatı

Abdülhamit idaresinin başlamasından sonra 1879 yılı başlarında Mahmut Nedim Paşa Musul valisi olarak tayin edilmiş, Sonrasında ise İstanbul’a dönmesi emredilmiştir.

Mahmut Nedim Paşa Dâhiliye Nazırı olarak 2. Abdülhamid tarafından tekrar göreve getirilmiştir. Bu görevde iken 1882 yılı sonlarında hastalanmış ve uzun süren hastalığı neticesinde 14 Mayıs 1883’te vefat ederek Bu günkü Bab-ı Âli Caddesindeki türbesine defnedilmiştir.

Sadrazam Mahmut Nedim paşa Türbesi

Orta derecede bir şair ve yazar olan Mahmut Nedim Paşa’nın Bir divanı bulunmaktadır. Hikaye-i Melik-i Muzaffer ve Ayine ve Hasbıhal adlı popüler okuyucuya hitap eden basılmış eserleri bulunmaktadır.

Bab-ı Âli diğer bir adıyla Cağaloğlu’nda bulunan Mahmut Nedim Paşa Türbesi harita konumu ise şu şekildedir.

Aşağıda Sadrazam Mahmut Nedim Paşa’nın Türbesi’nin videosunu seyredebilirsiniz. Ayrıca Türbeler ilginizi çektiyse “Taşınan “Şirmerd Çavuş Türbesi” ve Yok Olan “Şirmerd Çavuş Camii”  başlıklı enteresan bir makaleye göz gezdirebilirsiniz.